Rijkswaterstaat wil met behulp van de BowTie-methodiek meer grip krijgen op de kwaliteit en effectiviteit van risicobeheersmaatregelen. Deze studie vormt daarin een eerste stap en richt zich specifiek op de normenkaders voor het ontwerp van de weg- en vaarweginfrastructuur bij het vervoer van gevaarlijke stoffen. Een belangrijk kader hierbij is het Basisnet: een landelijk aangewezen netwerk voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Het bestaat uit de (snel)wegen, vaarwegen en spoorwegen die van (nationaal) belang zijn voor vervoer van gevaarlijke stoffen. Wettelijk gezien is het Basisnet verankerd in de Wet vervoer gevaarlijke stoffen, het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) en de Omgevingsregeling.
Tegen deze achtergrond heeft Rijkswaterstaat aan Intergo gevraagd om een BowTiestudie uit te voeren naar de risico’s van het vervoer van gevaarlijke stoffen. Het doel van het onderzoek is een overzicht te krijgen van beschermingsmaatregelen die nu al in de bestaande normenkaders zitten, het signaleren van mogelijke hiaten en het bepalen van noodzakelijke vervolgstappen. Denk hierbij aan het identificeren van aanvullende databronnen of het beoordelen of extra maatregelen vereist zijn.
De BowTie-methodiek is toegepast om bedreigingen, gebeurtenissen, gevolgen en risicobeheersmaatregelen systematisch in kaart te brengen. Deze internationaal erkende methode visualiseert de relatie tussen oorzaken en gevolgen rondom een centraal incident en maakt inzichtelijk welke barrières beschikbaar zijn om risico’s te beheersen. Daarmee sluit de aanpak goed aan bij de vraag van RWS om een integraal overzicht te krijgen van de normenkaders en de effectiviteit van bestaande maatregelen.
Kernwoorden: worst-case scenario, human factors, incidentanalyse, risicobeoordeling
Metadata
- Opdrachtgever: Ruben Polman (Rijkswaterstaat)
- Auteur(s): Sven van Wincoop, Ebelien Min, Benjamin Jansen (Intergo B.V.)
- Datum laatste actualisatie: 3 oktober 2025
Praktijkvoorbeeld
Meer informatie over dit praktijkvoorbeeld
Met welk doel is het voorbeeld opgesteld?
Het doel van het onderzoek is het signaleren van mogelijke hiaten in de bestaande beschermingsmaatregelen (gerelateerd aan infrastructuur) en het bepalen van noodzakelijke vervolgstappen. Hiervoor zijn de volgende vier onderzoeksvragen geïndentificeerd:
- Welke barrieres zijn momenteel vastgelegd in de bestaande standaarden (ROA, Richtlijn Vaarwegen 2017 en aanvullende relevante kaders en richtlijnen) met betrekking tot externe veiligheid?
- Wat is de kwaliteit, effectiviteit en het verbeterpotentieel van deze barrieres in relatie tot het beperken van de gevolgen van incidenten met gevaarlijke stoffen?
- Wat levert een eerste indicatieve risicobeoordeling op, op basis van de BowTie-analyses voor weg en vaarweg?
- Welke aanvullende informatie en data zijn nodig om een verdiepte risicoafweging te kunnen maken ten behoeve van besluitvorming over aanvullende maatregelen op gebied van externe veiligheid?
Beoogde effect:
Ontwerpen en beheren van veilige infrastructuur
Randvoorwaarden:
Intergo doet op basis van de resultaten vijf verschillende aanbevelingen.
- Veranker externe veiligheid explicieter in risicoprofielen;
- Borg consistent gebruik van ontwerpnormen en afwijkingen;
- Integreer intensiteit van gevaarlijke stoffen in asset management;
- Ontwikkel een landelijke incidentendatabase;
- Voer een pilot in om de BowTie te gebruiken als auditmiddel om afwijkingen van normstellingen te identificeren voor asset management.
Type omgeving:
(snel)wegen en vaarwegen die onderdeel zijn van het Basisnet.